İş kazası; İşçinin işyeri alanı içerisinde, işyeri dışında veya işverenin işyeri dışındaki bir işinde meydana gelen ve işçiye zarar veren olaydır.
5510 SAYILI KANUN KAPSAMINDA İŞ KAZASI HALLERİ:
- Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada
- İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle
- Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda
- Hizmet akdi ile çalışan emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda
- Sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında
- Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle meydana gelen olaylardır.
BİR OLAYIN İŞ KAZASI OLUP OLMADIĞININ DEĞERLENDİRİLEBİLMESİ İÇİN ÖNCELİKLE İŞ KAZASI GEÇİREN KİŞİNİN;
- Sigortalı olması
- Mutlaka bir olay ile karşılaşmış olması
- Meydana gelen olay nedeniyle bedenen ve ruhen engelli hale gelmesi hallerinin bulunması gerekir.
Ancak; burada önemli olan husus öncelikle bir olayın var olması ve bu olay ile sonuç arasında neden-sonuç ilişkisi bulunması gerekir.
İŞ KAZASI SİGORTASININ KAPSAMINDA BULUNAN SİGORTALILAR;
- Hizmet akdi ile çalışanlar (4/a sigortalılar)
- Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarları(4/b sigortalılar)
- Ceza infaz kurumları ile tutukevlerinde çalışanlar
- Çırak ve stajyerler
- Harp malulleri ile vazife malullüğü aylığı bağlanmış maluller
- Türkiye iş kurumu kursiyerleri
- Sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri
- İntörn öğrenciler (Tıp fakültesi öğrencilerinin son sınıfında olanlarına intörn denir.)
- Tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süresiz olarak çalışan sigortalılar
- Ev hizmetlerinde çalışan sigortalılar
İş kazası derhal kolluk kuvvetlerine, Kuruma da kazadan sonraki en geç 3 işgünü içerisinde bildirilmesi zorunludur. ( İş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar.)
Örneğin; Pazartesi günü iş kazası geçiren sigortalının Kurum’a en geç Perşembe günü, Çarşamba günü iş kazası geçiren sigortalının da araya hafta sonu girdiği için en geç Pazartesi günü iş kazası bildiriminde bulunması gerekir.
Sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde belirtilen sürelerde işverence bildirim yapılmaması durumunda, sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği kurumca işverenden tahsil edilir. Ayrıca işverene idari para cezası uygulanmaktadır.
İŞ KAZASI ÖRNEKLERİ;
- Eğer işçiler patronun tuttuğu araç ile işyerlerine gidip gelirken veya bir işyerinde patronun emri üzerine işyeri dışındaki başka bir işe giderken yolda başına gelen herhangi bir kaza da iş kazası sayılmaktadır.
- İşçinin işyerinde intihar etmesi
- İşyerinin yemekhanesinde yemek yerken boğazına yemek kaçması sonucu boğularak ölmesi
- Dinlenme saatlerinde top oynarken ayağının kırılması
- Bahçedeki meyve ağacından düşerek kolunun kırılması
- Ücretli izindeyken çalıştığı iş yerindeki arkadaşlarını ziyaret için iş yerine geldiğinde kaza geçirmesi
- Fırında yatakhane olarak gösterilen yerde yatan işçinin çıkan yangın sonucu ölümü
- Normal yaşantı çerçevesinde ve hoşgörü ile karşılanabilecek zaman süreci içerisinde (su almak için bakkala uğraması) veya yolculuğa (sigara almak için büfeye gitmesi) ara verdiğinde yaşadığı zarar verici olay iş kazası sayılabilmektedir.
