Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın onayladığı kanun Resmi Gazete'de

ANKARA (AA) - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanan "7144 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Kanuna göre, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun'a dayanılarak çıkarılan karar, yönetmelik ve tebliğler uyarınca faaliyet izni veya yetki belgesi almaksızın ticari faaliyette bulunanlar 50 bin liradan 250 bin liraya kadar idari para cezası ile cezalandırılacak ve yetkisiz faaliyetin gerçekleştirildiği iş yerindeki tüm faaliyetler bir aydan 6 aya kadar, tekrarı halinde ise sürekli olarak durdurulacak.

Ancak yetkisiz olarak faaliyette bulunanların ilan ve reklamlarından veya yaptıkları işin mahiyetinden söz konusu iş yerini, sadece faaliyet izni veya yetki verilmesi gereken faaliyet konularında iştigal etmek maksadıyla açtıkları veya işlettikleri anlaşılıyorsa, söz konusu iş yerindeki faaliyet sürekli olarak durdurulacak. Durdurma işlemleri valiliklerce yerine getirilecek.

Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun'a dayanılarak çıkarılan mevzuat kapsamında faaliyet izni veya yetki verilen anonim şirketler, Türk Ticaret Kanunu kapsamında "özel kanuna tabi anonim şirket" olarak değerlendirilecek.

AOÇ arazisi Ankara Büyükşehir Belediyesine tahsis edilecek

Kanunla, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının uygun görüşü ile Atatürk Orman Çiftliğinin (AOÇ) belirlenen arazisi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile AOÇ tüzel kişiliğine bir külfet ve yükümlülük getirmemek kaydıyla, AOÇ Müdürlüğü ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında yapılacak bir protokolle Ankara Büyükşehir Belediyesine, hayvanat bahçesi, tema park, rekreasyon alanları ile buralara gelecek ziyaretçilerin günübirlik ihtiyaçlarını karşılayacak yapılar yapılmak üzere 29 yıllığına ve bedelsiz olarak tahsis edilecek.

Tahsis süresinin sonunda alan içindeki her türlü yapı tesis ve malzeme, bedelsiz olarak Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğüne devredilecek. Tahsis edilen bu alan Büyükşehir Belediyesi tarafından tespit edilecek şartlarla 29 yıla kadar üçüncü kişilere kiraya veya işletmeye verilebilecek.

AOÇ'nin belirlenen arazisinin kiraya veya işletmeye verilmesinde, "AOÇ arazileri üzerinde konut, ticaret ve sanayi amaçlı yapılaşma yapılamaz." hükmü geçerli olmayacak.

Tarımsal sulamada kullanılan elektrik

Kanunla, tarımsal desteklemelerden yararlanan çiftçilerin tarımsal sulamada kullandıkları elektrik borçlarının yasal takibe gerek kalmaksızın tahsili sağlanacak.

Bu çiftçilerin ödenmeyen sulama işletme, bakım ücreti, su kullanım hizmet bedeli borcunun yanı sıra tarımsal sulamada kullanılan elektrik enerji borcu bulunması halinde; Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü, işletme ve bakım sorumluluğu devredilen gerçek veya tüzel kişi, elektrik dağıtım şirketi veya elektrik perakende satış şirketi, tarımsal destekleme ödemesi yapacak bankaya borç miktarını bildirecek.

Borç tutarı, çiftçilerin destekleme ödemelerinden mahsup edilerek, DSİ veya işletme ve bakım sorumluluğu devredilen gerçek veya tüzel kişiye, elektrik dağıtım şirketine veya elektrik perakende satış şirketine ödenecek.

Kanunla, bilanço esasına göre defter tutan tam mükellef gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin aktiflerinde yer alan taşınmazlarının değerleri Yİ-ÜFE değerindeki artış oranı dikkate alınarak yeniden belirlenecek. Ancak finans ve bankacılık sektöründe faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları, sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imaliyle uğraşan mükellefler ile kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilenler bundan yararlanamayacak.

Mükellefler yeniden değerleme işlemlerini 30 Eylül 2018'e kadar yapacak.

Taşınmazların yeniden değerleme sonrası ve yeniden değerleme öncesi net bilanço aktif değerleri arasındaki fark tutarı, pasifte özel bir fon hesabına alınacak ve bu tutar üzerinden yüzde 5 hesaplanan vergi, belirtilen süre ve şekilde bir beyannameyle vergi dairesine ödenecek.

Yeniden değerlemede, taşınmazların ve bunlara ait amortismanların, bu değerleme hükümlerine göre tespit edilen ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri dikkate alınacak.

Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarının, sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulacak.

Bakanlar Kuruluna verilen yetki genişletildi

Kanunla, hasılat esaslı vergilendirme usulü kapsamına dahil edilebilecek bilanço esasına göre defter tutan mükelleflere ilişkin Bakanlar Kuruluna verilen yetki genişletildi.

Buna göre; Bakanlar Kurulu, Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini, sektörler ve meslek grupları itibarıyla belirleyeceği yıllık iş hacimlerine göre hasılat esaslı vergilendirme usulü kapsamına almaya, Maliye Bakanlığı da uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili olacak.

Vakıflar; sadece toplu iş sözleşmesi kapsamıyla ilgili olmak üzere, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğünce veya yetkili kıldığı işveren sendikasınca imzalanan işletme toplu iş sözleşmesi kapsamındaki kamu iş yerleri olacak.

Kanunla, "Taşkömürü Havzasındaki Taşınmaz Malların İktisabına Dair Kanun"da düzenlemeye gidildi.

Buna göre, hak sahibi olan ancak kullandıkları taşınmazlarına ilişkin satış işlemleri henüz gerçekleşmemiş vatandaşlardan ecrimisil alınmayacak, tahakkuk ettirilen ecrimisillerin terkin edilmesi ve başvuru tarihi itibarıyla son beş yıl için tahsil edilen ecrimisil bedelleri de satış bedelinden mahsup edilecek.

Rize'de ihtiyaca rağmen tesisin inşa edileceği uygun arsa bulunamadığından, Kıyı Kanunu'nda yapılacak düzenlemeyle bu kentte kıyıda sağlık tesisi yapılabilecek.

Tütün üretimine yönelik düzenleme

Kanunla, kooperatiflerce gerçekleştirilen tütün üretimiyle ilgili düzenleme yapılacak.

Tek başına kıyılıp içilebilme vasfına sahip tütün çeşitlerinin üretildiği Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca belirlenen merkezlerdeki tütün üreticilerinin bir araya gelerek kurduğu kooperatiflerce kurulacak sarmalık kıyılmış tütün mamulü üretim tesislerinde, tam ve yeni teknolojiyle tesisler kurma şartı aranmayacak.

Doğal afetler, salgın hastalıklar, can, mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden ya da yapı, can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilecek.

Kanuna göre, 24 Şubat 2018'den önce ihale edilen elektrik alım sözleşmelerinden, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kabulü yapılan veya devam edenlerin 1 Ocak 2016'dan sonra gerçekleştirilen kısımları için ek fiyat farkı ödenebilmesi veya kesilebilmesine ilişkin esas ve usullerin tespiti konusunda Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

Toplu taşıma hatlarının işletilmesine düzenleme

Büyükşehir belediye meclisi, şehir merkezine olan uzaklık, nüfus ve hattı kullanan sayı kriterleri esas alınarak tespit edilecek hatlarla ilgili toplu taşıma hizmetlerinin işlettirilmesinde yetkili olacak.

Büyükşehir belediye meclisi kararıyla belirlenen yerlerdeki toplu taşıma hatlarının işletmesi, o bölgede kurulu taşıma birlik veya kooperatiflerinden temin edilebilecek. Taşıma birlik veya kooperatiflerine, belediye bütçelerinden toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz veya indirimli olarak yararlanacaklara ilişkin gelir desteği ödemeleri yapılabilecek.

Oda kuruluşu yeter sayısına ulaşılamadığı için oda kurulması mümkün olmayan yerlerdeki esnaf ve sanatkarların kayıtları, esnaf ve sanatkarlar odaları birlikleri marifetiyle tutulabilecek. Esnaf ve sanatkarlara odalarca verilen hizmetler de ilçelerde şube açmak suretiyle birliklerce verilebilecek.

Büyükşehir statüsündeki iller ile diğer illere bağlı ilçelerde, kurulu oda bulunmaması durumunda, bu ilçelerdeki esnaf ve sanatkarların kayıt edilecekleri oda ile bu odaların çalışma bölgesi, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca belirlenecek.

Eksikliğin 15 gün içinde düzeltilmesi ihtarı

Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) verilmesi gereken bildirge, beyanname, belge veya defterlere istinaden sigortalıların ve çalışma gün sayılarının eksiksiz bildirilmesi şartıyla bildirilen prime esas kazanç tutarında, fiilin işlendiği tarihteki brüt asgari ücretin üçte birini geçmemek ve yüzde birini aşmayacak şekilde eksiklik tespit edilmesi durumunda, eksikliğin 15 gün içinde düzeltilmesi için ilgiliye ihtar verilecek.

Bu süre sonunda tespit edilen eksik tutarın SGK'ye bildirilmemesi halinde idari para cezası verilecek. Eksikliğin işverence tespit edilmesi durumunda ise bu süre; bildirge, beyanname, belge veya defterlerin SGK'ye verilmesinden itibaren 15 gün olacak.

İskan Kanunu kapsamında hak sahibi olan ailelerden, kendilerine verilen taşınmazlara ait ödemedikleri anapara taksit borçlarının her biri için, vadesinin bittiği tarihten itibaren ödeme tarihine kadar geçen süre için tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) değişim oranı ile güncellenmiş tutarını 1 yıl içinde defaten ödeyenlerden gecikme ve temerrüt faizi alınmayacak.

Bismil'in Çeltikli Mahallesi için düzenleme

Kanunla, Diyarbakır'ın Bismil ilçesine bağlı Çeltikli Mahallesi'nde hak sahibi olarak kabul edilerek kendilerine 2003 ve 2004 yıllarında taşınmaz verilen, ancak konutları ve işletme binalarının zemin hareketlerinden dolayı hasar gördüğü teknik raporlarla tespit edilen hak sahibi ailelere ilişkin de düzenleme yapıldı.

Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 gün içinde Diyarbakır Valiliğince yaptırılacak teknik tespit raporuna göre hak sahiplerine yapılacak yazılı bildirim tarihini izleyen günden itibaren 180 gün içinde, varsa açtıkları davadan feragat ederek müracaat edenlerin konut ve işletme binaları yıkılarak yerlerine yenileri yapılacak. Bu süre sonrasındaki müracaatlar dikkate alınmayacak ve herhangi bir hak talebinde bulunulamayacak.

Bu aileler; yapılan ve inşa edilecek yapıların bedelleri için İskan Kanunu mevzuat hükümlerine göre yeniden borçlandırılacak ve varsa önceden ödedikleri bedeller güncellenerek yeni borçlarından mahsup edilecek. Konutları yeniden yapılacak hak sahibi ailelere, talep etmeleri halinde konutları teslim edilinceye kadar borçlarına eklenmek kaydıyla kira yardımı yapılabilecek.

Karayolları geçiş ücreti ödememe cezasında indirim

Karayollarında geçiş ihlaline ilişkin para cezaları yüzde 60 azaltılacak.

Kanuna göre, tüm otoyollar ile erişme kontrolünün uygulandığı karayollarında geçiş ücreti ödemeden çıkış yapan araç sahiplerine, geçiş ücreti ödemeden giriş çıkış yaptığı mesafeye ait geçiş ücretinin 10 katı tutarında uygulanan idari para cezası 4 katına indirilecek.

İhlalli geçiş yapan yabancı plakalı araçların 15 gün içinde ülkeyi terk etmeleri halinde, 15 günlük ödeme süresi geçtikten sonra yapılacak çıkışlarda geçiş ücreti ile idari para cezası ve para cezaları tahsil edilebilecek.

Bu düzenleme, kanun yürürlüğe girmeden önce uygulanan söz konusu cezalar için de geçerli olacak. Araç sahiplerine tahakkuk ettirilen, ancak düzenlemenin yürürlük tarihi itibarıyla tahsilatı yapılmayan para cezaları hakkında ise uygulanmayacak.

"Geçiş ücreti ödemeden otoyollardan geçenlere, geçiş ücretinin 10 katı tutarında uygulanan idari para cezasının 4 katına indirilmesi" hükmü, Avrasya Tüneli'nden geçişleri de kapsayacak.

Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi İle Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun kapsamında, hak sahibi olup başvuru yapmayanların başvuru süresi, kendilerine yapılan tebligatta belirtilen süre içerisinde taşınmaz bedelini ödemeyenlerin ödeme süresi, taksitli satışlarda, sözleşmesinde belirtilen taksitlerden ikiden fazlasını vadesinde ödemeyenlerin ödeme süresi, 30 Kasım 2018 tarihine kadar uzatılacak.

Kanunla, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin 15 üyeden oluşan birlik yönetim kurulu 21 üyeye çıkarıldı.

"Ticari amaçla; makaron veya yaprak sigara kağıdı içine kıyılmış tütün, parçalanmış tütün, tütün harici herhangi bir madde doldurmak, bu şekilde üretilen ürünleri satışa arz etmek, satmak, bulundurmak veya nakletmek yasaktır." hükmü ile "Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara 50 bin lira idari para cezası verilir." hükmünün 1 Temmuz 2018 olan yürürlüğe girme tarihi, 1 Temmuz 2019 olarak değiştirildi.

Muhabir: Hamdi Çelikbaş