Bosna'daki savaşın çığlığı, terk edilmiş evlerde bugün de yankılanıyor

SARAYBOSNA - EMRE BAŞTUĞ - (AA) - Bosna Hersek'te evlerin yarısına yakınının tahrip edildiği savaşın üzerinden çeyrek asır geçmesine rağmen 112 bin civarında terk edilmiş harabe ev bugün de savaşın izlerini taşıyor.

1992-1995 yılları arasında yaşanan savaşın çığlığı bugün de bu evlerde yankılanmaya devam ederken, sahipleri tarafından terk edilmiş, atılan top mermilerinden zarar görmüş bu evler 25 yıl sonra da savaşın hayaletini misafir etmeye devam ediyor.

Resmi rakamlara göre, savaş başlamadan önce Bosna Hersek'teki konut sayısı 1,1 milyon civarındayken, 3,5 yıl süren savaşta bu konutlardan 453 bini zarar gördü ya da tamamen yıkıldı. Yıkılan ya da zarar gören konutların büyük çoğunluğu onarılsa da hala ülke genelinde 112 bin "savaş mağduru" konut kullanılamaz halde duruyor.

Harabe evler savaşın izlerini tüm çıplaklığıyla göstermeye devam ederken, bu evlerin kırsal kesimlerin yanı sıra büyük şehirlerde ya da bu şehirlerin hemen yanı başındaki mahallelerde görülmesi mümkün.

2,2 milyon insanın savaşta göç ettiği ancak savaşın ardından 1 milyondan fazla insanın geri döndüğü ülkede, yıkılmış veya zarar görmüş bu evler mülk sahiplerinin kendi çabaları ya da devlet, uluslararası toplum ve yerel yönetimlerin destekleriyle onarıldı, yeniden yaşanılabilir hale getirildi.

Savaşta göç edenlerin yüzde 55'i evlerine geri döndü

Bosna Hersek İnsan Hakları ve Mülteciler Bakanlığından AA muhabirine yapılan açıklamada, Bosna Savaşı'nda ülkede kayıtlı evlerin yüzde 42'sine zarar verildiği veya yıkıldığı belirtilirken, bu evlerin ufak, orta ve ağır olarak farklı derecelerde tahribata uğradığı kaydedildi.

Savaşı sonlandıran Dayton Barış Anlaşması'nın imzalanmasının ardından bir süre da tahribatın devam ettiğinin altı çizilen açıklamada, şu ana kadar 341 bin hasarlı konutun yeniden yapıldığı ve bu sayının zarara uğramış evlerin yüzde 75'ine tekabül ettiği belirtildi.

Açıklamada, "Savaş sonrasında yaklaşık 200 bin konut farklı uluslararası ve yerel yardımlarla yeniden yapıldı. Az hasar görmüş binaların tamiri ise mülk sahiplerince gerçekleştirildi. Yerel yönetimlerden alınan bilgilere göre, 112 bin civarında konut ise hala onarılamadı." ifadelerine yer verildi.

Savaşta göç edenlerin yüzde 55'e yakının evlerine döndüğü aktarılan açıklamada, geri dönüşleri teşvik amaçlı yeniden yapılanma için 250 milyon avroya ihtiyaç duyulduğu kaydedildi.

Açıklamada, devletin tüm kademeleriyle etnik ya da dini bir ayrım gözetmeksizin geri dönüşleri teşvik ettiği belirtilirken, evlerine geri dönmek isteyenlere kolaylık sağlandığı ve insanların yeniden entegrasyonunu güçlendirme konusunda destek verildiği vurgulandı.